THE WHALE : Το ταξίδι της φάλαινας.

by Αντρέι Κοτσεργκιν

Υπαρξιακοι εφιάλτες , εμμονές και σωματικές μεταμορφώσεις ή παραμορφώσεις…

Ο Darren Aronofsky είναι εξπερ στα παραπάνω. Στο The Whale συνεχίζει να τυραννάει τους “ήρωες” του και να περνάει δια πυρός και σιδήρου τόσο τα κορμιά όσο και τις ψυχές τους. Βέβαια αυτή τη φορά η φωτιά και το σίδερο δίνουν την θέση τους στην χοληστερίνη.

Οι διατροφικές διαταραχές είχαν εξερευνηθεί με φρικτούς τρόπους και στο παρελθόν από τον συγκεκριμένο σκηνοθέτη…

Καθώς παρακολουθείς έναν υπέρβαρο άντρα να προσθέτει έξτρα βάρος στην θλίψη και τις ενοχές του , ρίχνοντας το κορμί του σε μια Κόλαση αδηφαγίας , η σκληραδα που τυλίγει την σκηνή δεν θα σε αφήσει αλώβητο.

Και όμως αυτή τη φορά μέσα από μια διαδικασία, βιβλικής, αυτοτιμωρίας οδηγούμαστε σε μια τρυφερή πλευρά που μέχρι πρότινος ο σκηνοθέτης την κρατούσε κλειδωμένη σε κάποιο σκοτεινό δωμάτιο.

Το The Whale είναι η δραματική ιστορία ενός άντρα που βλέπει τους πάντες και τα πάντα υπό ένα θετικό πρίσμα, με εξαίρεση τον εαυτό του.

Η ψύχωση του με τον λογοτεχνικό Μόμπι Ντικ αντανακλά τον ψυχισμό του αλλά την ματιά του απέναντι στον υπόλοιπο κόσμο. Διακρίνοντας ότι τόσο η φάλαινα όσο και το φαλαινοθηρικό και ο εμμονικος του καπετάνιος φτάνουν στο τέλος του ταξιδιού τους αποφασίζει να κάνει ότι μπορεί ώστε να διασώσει ένα μέλος του πληρώματος.

Η Sadie Sink υποδύεται αυτό το μέλος και πιστοποιεί την εξέλιξη της ως ηθοποιός.

Ως “λαθρεπιβάτης” εμφανιζεται ο Ty Simpkins , που παίζει τον άσωτο υιό μιας αίρεσης και παρά την στιβαρή του ερμηνεία φαντάζει ως η παραφωνία μέσα σε αυτό το σκηνικό. Είναι μια ακόμη φωνή χριστιανικής αμφιβολίας μέσα σε ένα ακόμη φίλμ του Darren Aronofsky. Η πίστη φαίνεται να απασχολεί έντονα τα τελευταία χρόνια έναν σκηνοθέτη που δηλώνει άθεος αλλά αυτή τη φορά οι προβληματισμοί του δεν σιγονταρουν την θεματολογία της ταινίας του.

Εκτός από υπαρξιακούς και σωματικούς εφιάλτες ο Aronofsky έχει και την ικανότητα να “ανασταίνει” ηθοποιούς που είχαν κριθεί, κυρίως από την βιομηχανία και τα αδηφάγα μίντια, ως “έκπτωτοι” ή ακόμη και “τελειωμένοι“. Στο The Wrestler έριξε τον “τελειωμένο” Mickey Rourke μέσα σε ένα ρινγκ υπαρξιακής πάλης και στο φινάλε της αναμέτρησης ο πρωταγωνιστής του βγήκε νικητής, έστω και αν στην συνέχεια απέτυχε να αξιοποιήσει τον “τίτλο” που κέρδισε…

Στο The Whale ο σκηνοθέτης προσφέρει στον Brendan Fraser όχι απλά την ευκαιρία μιας επιστροφής αλλά και την δυνατότητα να δοκιμαστεί σε έναν απαιτητικό και δραματικό ρόλο. Σίγουρα ο συγκεκριμένος ρόλος είναι και αβανταδορικος αλλά και πάλι για να λειτουργήσει η αβάντα θα πρέπει ο ηθοποιός να έχει τις ικανότητες να την αξιοποιήσει. Ο Fraser όχι μόνο δεν “χάνεται” κάτω από τα κιλά προσθετικών εφέ αλλά κατορθώνει να βγάλει έκφραση και συναίσθημα και να παραδώσει μια δυνατή παράσταση που επειδή είναι και βιωματική, έστω και εν μέρει , καταλήγει να σου αφήσει γλυκόπικρα συναισθήματα στο τέλος.

Σε αυτό το φίλμ ο Brendan Fraser καταθέτει μια “Οσκαρική ερμηνεία” , όπως θα την κρίνουν αρκετοί. Προσωπικά δεν δίνω δεκάρα για τον θεσμό αλλά εύχομαι ο Fraser να κερδίσει την προσοχή της Ακαδημίας μόνο και μόνο ώστε στην συνέχεια να “ξεγυμνώσει” την υποτιθέμενη “ελίτ” του Hollywood, όπως έκανε πρόσφατα σε κάποιον άλλον θεσμό.

Σκηνοθετικά ο Aronofsky υιοθετεί έναν μινιμαλισμό που μας ταξιδεύει στην εποχή του παλαιστή του , ίσως και στο Π ντεμπούτο του. Τα κόλπα με την κάμερα, τα φίλτρα και την ψυχεδέλεια, το σήμα κατατεθέν στιλιζαρισμα απουσιάζουν παντελώς και δίνουν την θέση τους στην θεατρικότητα. Μια λογική εξέλιξη καθώς το σενάριο στηρίζεται σε θεατρικό έργο, του Samuel D. Hunter.

Από το Π κιόλας ο Aronofsky είχε αποδειχθεί άριστος μελετητής του Roman Polanski. Εδώ εγκλωβίζει τον θίασο του μέσα σε ένα μικρό διαμέρισμα, που εξαιτίας του ιδιοκτήτη του φαντάζει ακόμη μικρότερο. Σε συνεργασία πάντοτε με τον , Cinematographer, Matthew Libatique ο σκηνοθέτης αξιοποιεί το Art Deco ώστε να σου μεταφέρει την απομόνωση και την παραίτηση που βιώνει ο “ήρωας” του αλλά και κάποιες από τις αναμνήσεις που τον οδήγησαν σε αυτό το σημείο. Οι συνθέσεις του Rob Simonsen πάντως δεν ντύνουν ιδανικά αυτό το σκηνικό.

Το σπίτι ενός υπέρβαρου άντρα εδώ μεταμορφώνεται σε “θεατρικό σανίδι“. Επάνω του ο Aronofsky ξεδιπλώνει θεματολογίες που έχουν να κάνουν με την αγάπη, την ενοχή, την χριστιανική πίστη, την έκφραση και την συγγραφή. Η επιλογή του να τα υπερτονίσει όλα προκαλεί μια σεναριακή σύγκρουση και κατά συνέπεια από ένα σημείο και ύστερα το φίλμ δυσκολεύεται να αναπνεύσει θεματολογικά. Αν και ίσως αυτή η εξέλιξη , έστω και άθελα, να εναρμονίζεται ιδανικά με έναν πρωταγωνιστή που , ανάμεσα σε όλα τα υπόλοιπα, ζοριζεται να πάρει μερικές ανάσες.

Η μοναδική ένσταση που έχω επάνω στο φιλμ είναι η τακτική του σκηνοθέτη να πάρει μια “κουτάλα” και από ένα σημείο και ύστερα να μπουκωνει τον θεατή με μελόδραμα. Προς την τρίτη πράξη το The Whale καταλήγει να λειτουργεί σαν ένα “πορνό μελοδράματος”. Απεχθάνομαι αυτού του είδους τις ταινίες στις οποίες οι ηθοποιοί δίνουν το κάτι παραπάνω ώστε να βγάλουν περισσότερο “συναίσθημα” ενώ παράλληλα οι σκηνοθέτες κάνουν ότι περνάει από την κάμερα τους ώστε να σε “αναγκάσουν” να ταυτιστείς, να συμπάσχεις ή να λυπηθείς με όλο σου το είναι τους ήρωες των ιστοριών τους…

Και όμως στην συγκεκριμένη περίπτωση δεν μου ήρθε να “ξερασω” εξαιτίας της συναισθηματικής κραιπαλης που κατακλύζει την οθόνη. Η πάντοτε θνητή ερμηνεία του Fraser σε συνδυασμό με την “σκληρή αγάπη” που επιδεικνύει ο σκηνοθέτης με κράτησαν μέσα στην “φάλαινα” τους. Και οκ αν στην πορεία η φάλαινα κατάπιε και λίγο “σαπούνι” μικρό το κακό !

Φυσικά αυτή η αίσθηση οφείλεται καθαρά στις δικές μου ευαισθησίες ή την έλλειψη τους. Για κάποιον άλλον θεατή το The Whale και το συναισθηματικό φαγοπότι που προσφέρει θα αποδειχθεί ένα σκληρό δράμα με “όμορφα μηνύματα“. Ορισμένοι ίσως θα καταλήξουν να δουν μια αντανάκλαση του εαυτού τους επάνω στην “κοιλιά” μιας “φάλαινας” που ενώ πνίγεται από ενοχές και θλίψη ταυτόχρονα επιθυμεί να ικανοποιήσει τους πάντες.

Για άλλους πάλι θα αποτελέσει, μια ακόμη , αφορμή ώστε να ξερασουν όλη τους την ηλιθιότητα…

Στο ενδιάμεσο ο σκηνοθέτης πάει να μελετήσει και το κοινωνικό στίγμα που πέφτει επάνω στον υπέρβαρο άντρα. Μια μελέτη που όμως εκτυλίσσεται κάπως άχαρα και δεν καταλήγει κάπου και απλά σου θυμίζει ότι ήρθε καιρός να ξαναρίξεις μια ματιά μέσα στο σπίτι του Gilbert Grape.

Επίσης οι , σήμα κατατεθέν, Schlocky τεχνικές του Aronofsky αυτή τη φορά εφαρμόζονται με το σταγονόμετρο και δεν στοχεύουν στην πρόκληση σοκ αλλά στην διασπορά της μοναξιάς, της θλίψης που αισθάνεται ο υπέρβαρος άντρας και της αδυναμίας του να κάνει πράγματα που για εμάς φαντάζουν απλά και καθημερινά.

Είναι κάπως ειρωνικό που μια ταινία η οποία περιλαμβάνει σκηνή στην οποία ένας θηριώδης άντρας πασχίζει, μάταια, να αυνανιστει βλέποντας πορνό καταλήγει στο πιο ρομαντικό κεφάλαιο της φιλμογραφίας του Darren Aronofsky !

Όπως και να χει το ταξίδι της φάλαινας των Aronofsky και Fraser θα σε περάσει μέσα από γλυκόπικρα νερά.

Στο The Whale ένας άντρας αφού διακρίνει το τέλος του ταξιδιού του φροντίζει να ανοίξει το μονοπάτι ώστε ο άνθρωπος που αγαπά να μπορέσει να διανύσει το δικό του ταξίδι.

Είναι επίσης η ταινία στην οποία ένας σκηνοθέτης φτάνει στο σημείο να μπορέσει επιτέλους να αναπτύξει τις πιο ευαίσθητες και τρυφερές πτυχές του.

Στο φινάλε όμως είναι η συνέχιση του ταξιδιού του Brendan Fraser. Ενός ηθοποιού που παρά όλα τα εμπόδια που βρήκε μπροστά του και τους εκτροχιασμους που είχε κατόρθωσε να ξαναβρεί την θετική του οπτική επάνω στην τέχνη αλλά και τον ίδιο του τον εαυτό.

Βαθμολογία #1 : Μια μοναδική ευκαιρία να δεις “τρυφερό” Aronofsky.

Βαθμολογία #2 : Ευτυχώς την αποφύγαμε αυτή την σφαίρα…

Βαθμολογία #3 : Οι πίτσες κερασμενες στον μίστερ Fraser !